درمان سنگ کلیوی بزرگ یا سنگ کلیوی همزمان با سایر بیماریها
سنگهای کلیه علاوه بر دردهای وحشتناکی که ایجاد میکنند میتوانند شما را دچار عوارضی از قبیل ورم کلیه، عفونت، تنگی و انسداد سیستم دفع ادرار کنند.اغلب سنگهای کلیه سایز کوچکی دارند و خود به خود و بدون نیاز به درمان تخصصی دفع میشوند. درمان سنگهای کلیه با سایز بزرگ و همچنین سنگهای کلیه در افرادی که دارای بیماریهای زمینهای از قبیل اختلالات خونریزی دهنده، عفونت، نارسایی ارگانها، دیابت، و غیره هستند با باردار می باشند، یک کار کاملا تخصصی و فوق تخصصی خواهد بود و در صورت عدم مراجعه به پزشک با تجربه و با دانش میتواند فرد مبتلا را دچار درگیریهای جدی و مهلک بنماید. با ما باشید که میخواهیم امروز در سایت دکتر عاملی و در این مقاله در مورد درمان سنگ کلیوی بزرگ یا سنگ کلیوی همزمان با سایر بیماریها صحبت کنیم.
درمان سنگهای کلیه
فاکتورهای مختلفی بر روی انتخاب نوع درمان سنگهای کلیه و سیستم ادراری تاثیر گذارند.
از بین این فاکتورها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سایز سنگ
- محلی که سنگ در آن قرار گرفته
- جنس احتمالی سنگ
- سلامت عمومی بیمار
- اینکه آیا در فرد مبتلا به بیماری زمینهای نظیر دیابت، نارسایی ارگان، اختلالات خونریزی دهنده وجود دارد یا خیر
- سن بالا
- بارداری
- وجود اضافه وزن
- وجود بیماریهای مزمن
عوامل بالا روی روشی که پزشک برای مدیریت درمان سنگ کلیهتان انتخاب میکند تاثیر می گذارد.سنگهای کلیه از نظر اندازه میتوانند کوچک یا بزرگ باشند. درمان سنگهای کلیوی کوچکتر از نیم سانتیمتر و سنگهای بزرگتر با هم متفاوت است. در ادامه درمان سنگ کوچک را شرح میدهیم..
اغلب سنگهای کلیه سایز کوچکی دارند. این سنگها در اغلب افراد مبتلا نیاز به درمان تهاجمی و مداخله تخصصی ندارند و تنها با افزایش حجم مصرف آب روزانه به خوبی توسط جریان ادرار از بدن شما خارج میشوند. در مواردی که دفع سنگ همراه با درد زیاد باشد( در مورد سنگهای کوچکتر از ۵ و ۶ میلیمتر که دفع خود به خودی دارند)، پزشک از مسکنها برای تسکین ناراحتی هنگام دفع سنگ،استفاده میکند. دسته دیگر از داروهای استفاده شده داروهای بلاک کننده گیرندههای آلفا هستند که با ریلکس کردن عضلات حالب،تحمل دفع سنگ را راحتتر میکنند.
گاهی هم حتی در مسیر دفع خود به خودی سنگهای کوچکتر از ۵ و ۶ میلیمتر احتیاج به مداخله تخصصی درمانی وجود دارد.مواردی که تحمل درد برای فرد امکان ندارد ممکن است نیاز به مداخله بشود.
برای درمان سنگ کلیوی بزرگ، سنگهایی که با عوارضی مانند انسداد، عفونت و غیره همراهی دارد و در مواردی که دفع سنگ کوچک درد شدید غیرقابل تحمل ایجاد کرده است و همچنین سنگها در افرادی که دارای بیماریهای زمینهای هستند، مثلاً دارای یک کلیه هستند، فرد دیابتیک، افراد مبتلا به نارساییهای اعضای دیگر یا بیماریهای مزمن،افراد باردار،بیماران بسیار چاق، سنگها در افراد مسن ، حتماً بایستی توسط یک ارولوژیست آموزش دیده و با تجربه مدیریت شود.
درمان سنگ کلیوی بزرگ
درمان سنگ کلیوی بزرگ با توجه به شرایط، یکی از روشهای زیر به شما توسط پزشک پیشنهاد میشود:
استفاده از انواع لیتوتریپسیها یا سنگشکنها:
ESWL یا سنگشکن برون اندامی:
استفاده از سنگشکن برون اندامی قدمتی حدودا ۴۰ ساله دارد و معمولاً بیشتر برای درمان سنگهای کلیه و حالب که سایز کمتر از ۲ سانتیمتر دارن انتخاب میشود و خصوصا در افراد لاغر نتیجه بهتری ایجاد میکند.
در این فرایند که حدوداً ۳۰ و گاهی ۶۰ دقیقه به طول میانجامد امواج فراصوت کاملا بیضرر توسط دستگاه به نقطه خاصی با هدایت پزشک متمرکز میشود و با انرژی حاصله از این امواج (که هیچ خطری برای ارگانهای داخلی شما ندارد)، سنگ خرد میشود. خردههای سنگ را شما با جریان ادرار روزانه دفع خواهید کرد.
بعد از این جلسه :درد ، کوفتگی، کبودی و خونمردگی در ناحیه شکم و لگن کاملاً طبیعی و گذرا خواهد بود. دفع خردههای سنگ میتواند با درد و ناراحتی هنگام ادرار کردن و ادرار خونی همراه باشد که این مورد نیز طبیعی تلقی میشود.
زنان باردار و افراد دچار بیماریهای قلبی به خصوص افرادی که دارای پیسمیکر قلبی هستند، افراد بسیار چاق، افرادی که دچار اختلالات خونریزی دهنده هستند یا قرصهایی مانند وارفارین و آسپرین و نظیر آنها را مصرف میکنند کیسهای مناسب برای این روش به شمار نمیآیند. همچنین این روش برای سنگهای بزرگتر از دو الی دو ونیم سانتیمتر کلیه و حالب مناسب نیست.
در این روش شما نیاز به بستری در بیمارستان ندارید. درمان سرپایی انجام میشود و بعد از چند ساعت شما از بیمارستان ترخیص میشوید. به علاوه در این روش جای برش چاقوی جراحی روی بدن شما وجود نخواهد داشت.
TUL:
گاهی این روش را سنگ شکن داخل اندامی مینامیم. در این روش هم نیاز به برش چاقوی جراحی وجود ندارد و دستگاه ظریفی که در سر آن دوربین و تجهیزات وجود دارد از طریق مجرای ادراری وارد سیستم اداری شما میشود و تحت نظارت پزشک به سنگ و ناحیه ای که سنگ در آن قرار دارد میرسد و سپس سنگ خرد میشود. بعد از خرد شدن سنگ،قطعات ریز سنگ با جریان ادرار دفع خواهند شد.
نکته مهم : در مورد این روش این است که بگوییم که تی یو ال روش مناسب برای سنگهایی است که در حالب میانی و حالب تحتانی نزدیک مثانه قرار گرفتهاند. گفته میشود اگر این روش توسط یک ارولوژیست با تجربه انجام بشود میزان موفقیت ۸۰ تا ۹۵ درصد تخمین زده میشود. این اثربخشی در حالب فوقانی کمتر است. معمولاً این روش برای سنگهایی که در حالب نزدیک به کلیه قرار میگیرند میزان موفقیت کمتری دارند . این جراحی ممکن است از ۵ دقیقه تا ۴۰ دقیقه طول بکشد. شما ۵ تا ۶ ساعت بعد از درمان سنگ کلیه با تی یو ال در بیمارستان هستید و سپس ترخیص میشوید و نیاز به استراحت در روز بعد ندارید.
پزشک بعد از جراحی ممکن است نوعی استنت را کارگذاری کند که روند دفع سنگهای خرد شده را تسهیل کند. این وسیله بعداً به صورت سرپایی برداشته میشود. گفته میشود که در مواردی که فرد به دلیل انسداد دچار عوارضی مانند ورم کلیه و هیدرونفروز شده اگر به طور زمینهای دچار اختلالات انعقادی هم میباشد استفاده از سنگشکن درون اندامی موفقیت چشمگیری میتواند داشته باشد. مواردی که فرد به علت انسداد ایجاد شده توسط سنگ در حالب دچار ورم کلیه میشود و نیاز به رفع سریع انسداد برای جلوگیری از آسیب کلیه وجود دارد ، TUL انتخابی مناسب میباشد.
RIRS:
معادل یورتروسکوپی از طریق مجرا و سنگشکن درون اندامی با استفاده از لیزر از طریق مجرا میباشد. این روش یک تکنیک مدرن و بسیار پیشرفته است که در کشور ما در انحصار چند مرکز فوق تخصصی است و در کشور ما تنها تعداد انگشتشمار فوق تخصص اورولوژی وجود دارد که مهارت و دانش استفاده از این روش را دارا هستند. در این روش ابزاری انعطافپذیر تحت عنوان یورتروسکوپ فلکسیبیل (که سر آن مجهز به دوربین و ابزار دیگر است)، از طریق محرای ادرار بدون نیاز به برش چاقوی جراحی وارد مجرا و سیستم ادراری میشود. پزشک مسیر حرکت این سیم ظریف را در مانیتور مقابل خود دیده و آن را به سمت کلیه هدایت میکند. با این ابزار امکان ورود به تمام حفرههای کلیه یا کالیس های کلیه وجود دارد و پزشک میتواند روی مانیتور تمام حفرات را ببیند و سنگها را پیدا کند و با استفاده از انرژی متناسب لیزر، آنها را پودر کند. سنگهای سخت هم در این روش به طرز عالی خرد میشوند. این روش برای سنگهای کلیه و نیز سنگهای بالای حالب و نزدیک به کلیه مفید بوده، نتایج عالی با حداقل عوارض ممکن، به همراه دارند. این عمل نیاز به بستری در بیمارستان ندارد و شما چهار ساعت پس از عمل ریرس ، ترخیص میشوید. این روش برای بیمارانی که اختلالات خونریزیدهنده دارند یا داروهای ضد انعقاد مثل آسپرین یا وارفارین و غیره مصرف میکنند، در افراد دچار اضافه وزن، در زنان باردار و نیز افراد دیگری که به دلایل بیماریهای عمومیشان استفاده از داروهای بیهوشی و زیر تیغ جراحی رفتن برایشان پرریسک است، بسیار سود بخش بوده است و آنها را از بروز عوارض احتمالی مانند عفونتها و خونریزیها و غیره حفاظت میکند. در این روش نیز بیهوشی و برش چاقوی جراحی وجود ندارد.
لازم است مجددا تاکید کنیم که این روش در کشور ما توسط تعداد انگشتشماری فوق تخصص اورولوژی انجام میشود و مراکز بسیار محدودی در سراسر این کشور مجهز به تجهیزات لازم برای این جراحی هستند. این جراحی نقاهت ندارد و میتوانید روز بعد به فعالیتهای معمول زندگیتان برگردید.
روشهای درمانی فوق تکنیکهای کمتهاجمیتری برای درمان سنگ کلیه هستند که با پیدایش آنها نیاز به استفاده از روشهای تهاجمی و پرعارضهتر کاهش پیدا کرده، ولی در موارد خاصی ممکن است امروز هم از روشهای تهاجمی استفاده شود. این روشها به شرح زیرند:
PCNL:
سنگهای بزرگ، سنگهای شاخ گوزنی، سنگهایی که در لگنچه کلیه هستند و سایزبزرگی دارند ،سنگهایی که به سنگشکنها پاسخ ندادهاند و سنگهایی که جانکشن،( ناحیه اتصال حالب به لگنچه کلیه)، را مسدود کرده میتوانند با این روش درمان شوند .در این روش شما باید حداقل یک روز قبل در بیمارستان بستری شوید، ناشتا باشید. آنتیبیوتیکهای پروفیلاکتیک برای شما شروع می شود. امکان خونریزی در این جراحی وجود دارد. پس رزرو خون نیز در این جراحی قبل از عمل الزامیست. جراحی در حالتی انجام میشود که بیمار در موقعیت دمر و خوابیده به شکم روی تخت قرار گرفته، تحت گاید سوزن باریکی از پوست به داخل کلیه هدایت میشود، خروج ادرار از سر سوزنی میتواند محل صحیح سوزن را تایید کند. معمولا با دیلاتورهای پلاستیکی یا فلزی مسیر ورود سوزن از پوست به کلیه گشاد میشود. لولهای به نام امپلاتز، یک تونل پوستی به سمت کلیه ایجاد میکندو از طریق این لوله دوربین مخصوص برای رویت سنگ به سمت کلیه هدایت خواهد شد. به این ترتیب سنگ پیدا میشود و سپس پودر میشود ،سنگهای شکسته شده خارج میشود، درآخر مجدد تصویربرداری انجام خواهد شد تا خروج کامل سنگ کلیه بررسی شود و سپس لوله گذاشته شده خارج میشود و تنها یک بخیه در محل ورود سوزن لحاظ میشود. جراحی ۱۵ الی ۶۰ دقیقه میتواند طول بکشد. سایز سنگ از عوامل موثر بر روی این مدت زمان میباشد. فردای عمل در صورت نداشتن عارضه از بیمارستان مرخص میشوید.
روش دیگر که امروزه استفاده از آن کمتر رایج است عمل جراحی سنتی باز برای خارج کردن سنگ کلیه میباشد. برای این روش به برش جراحی نیاز است. جراح یک شکافی در شکم و پهلوی فرد مبتلا ایجاد میکند و به حوزه دسترسی پیدا کرده، سنگها را خارج میکند . دوره نقاهت بعد از جراحی مسلماً از همه روشها بیشتر است.
سخن پایانی
در این مقاله با هم روشهای درمانی مختلف سنگهای کلیه بر حسب سایز و نوع بیماریهای زمینه ای فرد مبتلا را مرور کردیم. امروزه با وجود درمانهای کمتهاجمی و ایمنتر ،استفاده از روشهای جراحی کمتر رایج است. توصیه میشود برای به حداقل رساندن عوارض، برای به حداقل رساندن مدت اقامت در بیمارستانها که با افزایش ریسک ابتلا به عفونت همراهی دارد، حتما قبل از درمان سنگهای کلیه بخصوص اگر بیماری زمینهای دارید یا باردار هستید یا داروهای ضد انعقاد مصرف مبکنید ،حتماً با یک فوق تخصص اورولوژی مجرب مشورت کنید.
