اغلب شما خوانندگان ممکن است دردهای پهلو، پشت، پایین شکم را به عنوان شایع‌ترین علامت سنگ کلیه بدانید. این دردها که عموما با نام دردهای کولیکی نیز شناخته می‌شوند از شدیدترین دردهایی هستند که افراد آنها را توصیف می‌کنند. دردی شدید که بیشتر افراد مبتلا را مجبور میکند که به اورژانس مراجعه داشته باشند. علائم سنگ کلیه زمانی شروع به تظاهر می کند که سنگ تشکیل شده موقعیت خود را تغییر می دهد شروع به حرکت میکند و جابجا میشود. طبیعی است که با توجه به محل جابجایی شدت و کیفیت درد هم متغیر خواهد بود.
سنگ های با سایز کوچک ممکن است درد و ناراحتی و علائم محدودتری را ایجاد می کنند .با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد علائم اولیه ابتلا به سنگ کلیه صحبت کنیم.
علائم اولیه ابتلا به سنگ کلیه کدامند؟
پزشکان می گویند که سنگ کلیه ممکن است مدت ها در کلیه های شما تشکیل شده باشد و از آنجا که حرکت و جابه جایی نداشته شما متوجه حضور آن نشده باشید. به عبارتی زمانی سنگ علائم و نشانه‌های بالینی ایجاد میکند که جابجایی و تغییر مکان می داشته باشد.
در ادامه به نشانه های شایع سنگ‌کلیه توجه کنید:
*علامت اول درد:
دردهای شدید از تظاهرات بالینی شایع افرادی است که سنگ کلیه دارند.
این درد زمانی آغاز خواهد شد که سرنگ در میزنای یا حالب که تنگتر از قطر سنگ است ،حرکت میکند.
درد سنگ کلیه در پشت، پایین شکم پهلو و پایین لبه دنده ها ممکن است احساس بشود. در واقع مکانیسم ایجاد دد در هنگام حرکت سنگ کلیه در حالب به این دلیل است که بر اثر فشاری که به دیواره وارد میشود فیبرهای عصبی تحریک شده و سیگنال های درد به مغز مخابره خواهد شد. بسیار شایع است که شروع دردهای مربوط به سنگ کلیه کاملا ناگهانی باشد. طبیعی است که با تغییر موقعیت سنگ هنگام حرکت، شدت درد، محل و کیفیت درد نیز متغیر خواهد بود. اغلب افراد دردی با کیفیت موج مانند را ذکر می کنند.
که به همان تغییر موقعیت سنگ که در بالا به آن اشاره کردیم دلالت خواهد داشت.
یعنی از آنجا که دیواره لوله حالب انقباض و انبساط های کنترل شده دارد دد با هر نوبت انقباض حالا بدتر می شود. این انقباض های حالب به این دلیل ایجاد میشود که به دفع سنگ و حرکت در طول مسیر کمک کند.
فرکانس و مدت دردها در افراد مختلف متفاوت است گاهی درد شدید چند دقیقه طول میکشد بعد از مدتی این درد از بین می‌رود و دوباره ممکن است شدت درد به قله برسد.
احساس درد در پهلو، زیر دنده ها بالای کمر و انتشار آن به کشاله ران بسیار شایع است با وجود آنکه حرکت سنگ های با سایز بزرگ دردناک تر از سنگهای کوچک تر است اما این را بدانید که شدت دردی که شما احساس می‌کنید الزاماً به سایز سنگ شما بستگی نخواهد داشت خیلی از افراد هستند که یک سنگ کوچک هم در آنها درد بسیار بسیار وحشتناکی ایجاد میکند .
*علامت دوم در مبتلایان به سنگ کلیه دیزوری :
دیزوری معادل احساس درد ناراحتی و سوزش هنگام ادرار کردن است زمانی که سنگ کلیه به محل انصال مثانه و حالب شما می رسد ممکن است زمان ادرار دچار ناراحتی سوزش بشوید. معمولاً افرادی کیفیت این ناراحتی را تیز و سوزاننده ذکر می‌کنند. جالب است بدانید که این علامت با علائم افرادی که مبتلا به عفونت مجاری ادرار یا یو تی آی هستند مشابهت دارد. همچنین امکان دارد شما که مبتلا به سنگ کلیه هستید در زمینه سنگ،دچار عفونت هم شده باشید.
*علامت سوم فوریت برای دفع ادرار :
افراد فکر می‌کنند که دچار حالتی می شوند که در آن موقعیت نیاز فوری به رسیدن به سرویس بهداشتی برای دفع ادرار دارند. این نشانه زمانی بروز می کند که سنگ کلیه به قسمتهای تحتانی دستگاه ادراری شما رسیده است و باعث میشود که شما نیاز اورژانسی برای رسیدن به سرویس‌بهداشتی پیدا بکنید به سمت سرویس بهداشتی بدوید یا اینکه در طی شب و روز به طور دائم و مستمر نیاز به دفع ادرار داشته باشید. شرایط فوق ممکن است توسط عفونت مجاری ادراری نیز ایجاد بشود.
*علامت دیگر عدم شفافیت ادرار و دفع ادرار کدر و بدبو:
یک ادرار سالم در فردی که مبتلا به عفونت ادراری و دیگر مشکلات ادراری نیست، ظاهری کاملا شفاف دارد و بوی تندی نخواهد داشت. اگر ادرار شما کدر و کف آلود می باشد یکی از نشانه های شایع عفونت ادراری است . طبق آمار معتبر از هرصد نفری که سنگ‌کلیه دارد هشت نفرسان نفرشان همزمان به عفونت مجاری ادراری هم مبتلا هستند. بوی نامطبوع ادرار ممکن است به علت باکتری های مسبب این عفونت باشد گاهی هم بوی بد به علت غلظت بیش از حد ادرار است. ادرار کدر معمولاً به دلیل وجود چرک در ادرار یا پیوری می باشد.
*کاهش پیدا کردن حجم ادرار:
یکی از علائم بسیار مهم و جدی در افرادی که دچار سنگ کلیه هستند، اولیگوری یا دفع ادرار با حجم کم است. سنگ های کلیه بزرگ معمولا ممکن است الیگوری یا کاهش حجم ادار دفع شده در طول شبانه روز را ایجاد بکنند این به علت این است که این سنگها معمولا باعث انسداد حالب می شوند انسداد می‌تواند جریان پیدا کردن طبیعی ادرار را کندتر بکند یا حتی گاهی کاملاً متوقف کرده وفرد دچار احتباس ادراری بشود و به اصطلاح آنوریک بشود یعنی دفع ادرار نداشته باشد.
دقت کنید که قطع جریان ادرار یا آنوریا یک اورژانس جدی و پزشکی تلقی میشود و باید بیمار سریعاً به اورژانس منتقل شود.
*علامت هفتم تهوع و استفراغ :
سنگ های کلیه می‌تواند با تهوع و استفراغ همراهی داشته باشند.
*علامت هشتم تب و لرز:
اگر عفونت کلیه یا عفونت قسمتهای دیگر دستگاه اداری وجود داشته باشد ممکن است فرد تب هایی که حدود ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر است را تجربه کند معمولاً افراد لرز را همراه با تب ذکر می کنند.
*علامت نهم ادرار تیره دفع خون در ادرار:
یکی از رایج ترین نشانه هایی که افراد مبتلا به سنگ ادراری آن را ذکر می‌کنند هماچوری است که معادل وجود خون در ادرار است و می‌تواند به صورت نامرئی باشد و فقط در آنالیزهای ازمایشگاهی ادرار مشخص شود یا خون ممکن است به صورت مرئی در ادرار دیده شود یا حتی ادرار خونی ممکن است با رنگ تیره ،قهوه‌ای رنگ ،ادرار صورتی یا قرمز رنگ تظاهر کند.
تاکید میکنیم وجود خون در ادرار را جدی بگیرید چون علاوه بر اینکه می‌تواند یکی از علائم شایع درد سنگ کلیه باشد می تواند یکی از نشانه های بدخیمی مثانه نیز تلقی شود.
هماچوری یا وجود خون در ادرار می تواند با چشم دیده شود که به آن هماچوری ماکروسکوپیک گفته می شود یا ممکن است به صورت نامرئی فقط در انالیز‌های نمونه ادراری دیده شود که به اصطلاح آن را هماچوری میکروسکوپیک می گوییم.
در صورت مشاهده چه علائم و نشانه‌هایی مراجعه به پزشک متخصص الزامی است؟
اغلب سنگهای کلیه علی رغم درد شدید شان، خود به خود دفع خواهند شد ولی برخی دیگر برای دفع شدن به درمان تخصصی و‌مداخله ای نیاز دارند یا اینکه در مسیر دفع سنگ فرد مبتلا ممکن است دچار علائم مانند دردهای بسیار شدید مشکل هنگام ادرار احتباس ادرار عفونت های ادراری بشود در صورت مواجه شدن با موارد فوق توصیه میشود که از خود درمانی پرهیز کنید و بخصوص هنگامی که علائم مانند تب و لرز وجود خون در ادرار احتباس ادراری کاهش حجم ادرار دفعیو‌یا قطع شدن جریان ادرار وجود دارد سریعا به پزشک مراجعه کنید.
در صورت وجود انسداد و عفونت ها که با علائمی نظیر تب و لرز و قطع جریان ادرار تظاهر پیدا می‌کنند،
مراجعه دیرهنگام به پزشک متخصص باتجربه می‌تواند عوارض بسیار ( مانند عفونت های کلیه که با از دست رفتن سلامت و فانکشن کلیه و انتشار عفونت به خون همراهی دارد)،همراه شود
سخن پایانی:
سنگ کلیه از مشکلات شایع در کشور ما محسوب میشود که با علائمی نظیر دردهای شدید ( کولیکی) پهلو، پایین دنده ها ،پشت پایین شکم و کشاله ران و تهوع استفراغ و تغییرات ظاهری (رنگ و بو )و کیفیت ادرار مشخص میشود. لازم به ذکر است این علائم هنگامی ظاهر خواهد شد که سنگ تشکیل شده شروع به حرکت کرده باشد آگاهی پیدا کردن از این علائم الزامی است زیرا وجود برخی از علائم مانند تب و لرز، تغییرات ظاهری و کیفیت ادرار و قطع جریان ادرار(انوری) به قدری جدی هستند که تاخیر در مراجعه به اورولوژیست می تواند فرد مبتلا را با عوارض بسیار جدی مانند از دست رفتن بافت کلیه و انتشار عفونت کشنده به خون همراه کند.
