یکی از شایع ترین جراحی ها در کشور ما و دنیا جراحی ختنه می باشد. تقریبا تمام آقایان در کشور ما تجربه ی یک بار جراحی ختنه را داشته اند پس در نتیجه می توان گفت شایع ترین جراحی در ایران است. بنا به دلایل مذهبی و فرهنگی در کشور های مسلمان و یهودی، ختنه در نوزادان و کودکان انجام می شود.
از فواید ختنه می توان به کاهش عفونت های ادراری، کاهش چسبندگی پره پوس، جلوگیری از ایجاد بیماری فیموزیس و پره فیموزیس اشاره کرد. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد که انتقال بیماری های جنسی مثل ایدز در ختنه شدگان کمتر مشاهده شده است. سرطان آلت تناسلی در آقایان که بسیار نادر است تقریبا در مردانی که ختنه کرده اند، مطلقا دیده نمی شود.
از مضرات ختنه می توان تنگی نوک مجرا و اختلالات مرتبط با زودانزالی که هنوز ثابت نشده است را نام برد. عمده ی مشکل جراحی ختنه، عوارض بعد از جراحی آن است. سوالی که مطرح می شود این است که آیا جراحی ختنه عوارضی هم دارد؟ پاسخ این است که وقتی عملی با این شیوع بالا در کشور یا دنیا انجام می شود، به دلیل برش جراحی مانند هر عمل جراحی دیگری عوارضی مثل خونریزی، برداشته شدن بیشتر و کمتر از حد پوست و ختنه ناصحیح دارد. گاها ختنه هایی که توسط افراد غیرکارشناس انجام می گیرد، متاسفانه می تواند با قطع قسمتی از آلت تناسلی همراه باشد و گاهی این قطع شدگی به حدی می تواند باشد که موجب تغییر جنسیت فرد شود و آثار و لطمات شدیدی را به دنبال خواهد داشت.
زمانی که ختنه به درستی انجام نشود و رگ های خونریزی دهنده به درستی کنترل نشد، می تواند باعث خونریزی در کودک شود و شاید تا حد مرگ هم پیش رود چون مثلا در نوزاد پانزده تا بیست روزه که بیشتر از 500-400 سی سی خون در بدن ندارد، زمانی که ختنه ناصحیح انجام شود، خونریزی منجر به از دست رفتن حجم خون در نوزاد و از کار افتادن اندام های دیگر و مرگ نوزاد خواهد شد. ختنه به 2 روش انداختن حلقه و جراحی انجام می گردد. در کودکان بالای یک سال، برای ختنه از روش حلقه استفاده می شود به علت نعوظ خودبه خودی آلت تناسلی، حلقه به آلت فشار آورده و باعث تورم آلت شده و ممکن است در مواردی تا حد ایسکمی و نکروز شدن پیش رود که به دنبال آن باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده تا حلقه شکسته شود و مجدد ختنه ی سنتی یعنی همان روش جراحی را استفاده کرد.
از عوارض دیگر ختنه خصوصا در نوزادان، تنگ شدن نوک مجرا می باشد. مواردی وجود دارد از کودکان 6 تا 7 سال که به دلیل شب ادراری و سوزش ادرار مراجعه می کنند یا در چکاپ سونوگرافی، افزایش ضخامت جدار مثانه مشاهده می شود که با معاینه مشخص می شود که دلیل این مشکلات، تنگی سوراخ مجرا به دلیل ختنه نوزادی است که با آموزش های لازم به والدین می تواند قابل جبران باشد مثل شیر دادن بیشتری به نوزاد داده شود و از اسیدی شدن ادرار جلوگیری کرد تا مانع از سوزش نوک مجرا شود و از پمادهایی مثل وازلین یا تتراسیکلین برای نوک مجرا به طور مکرر در روز های اولیه ختنه استفاده شود تا نوزاد دچار تنگی نوک مجرا نشود و از مشکلات ناشی از آن در سال های بعد جلوگیری شود.
در کشورهای پیشرفته دنیا هم هنوز ختنه توصیه نشده است و به عنوان یک روشی برای جلوگیری از عفونت های ادراری و مشکلات دیگر شناخته نشده است و فوایدی برای آن مطرح نشده است چون هنوز عوارض ناشی از آن بسیار بیشتر از فواید آن است ولی در کشور ما و کشود های دیگر به دلایل مذهبی این عمل انجام می گردد و تنها توصیه این است که والدین آگاهی کافی داشته باشند که برای ختنه نوزاد یا کودکان خود حتما به یک متخصص یا فوق تخصص اورولوژی مراجعه نمایند تا استانداردهای لازم برای جراحی ختنه رعایت شود و بهترین روش ختنه نیز، جراحی یا همان روش سنتی می باشد که در آن، پوست در یک مرحله ی 20-10 دقیقه ی کامل برداشته می شود و با بخیه های قابل جذب ترمیم می شود.
از مزیت های روش جراحی این است که در نوزاد یا کودک ختنه شده، همان روز پوست به طور کامل جدا می شود ولی در روش حلقه متاسفانه فقط سرعت عمل بالاست و نوزاد باید تا 10 روز وجود حلقه را تحمل کند و با کوچک ترین تکان یا دست خوردنی باید درد تحمل کند، گاهی حلقه ها دیر می افتند تا دچار تنگی می شوند و باعث ایجاد مشکلات می شوند در نتیجه روش ختنه با حلقه توصیه نمی شود و بهتر است از روش جراحی استفاده شود که درد فقط در همان روز است و بخیه های استفاده شده در آن جذبی است و جراح به راحتی می تواند معاینه ی لازم را از لحاظ تنگ نبودن نوک مجرا انجام دهد و به والدین آموزش دهد با دادن شیر فراوان و چرب کردن نوک مجرا از تنگ شدن مجرا جلوگیری کند.
در جمع بندی باید گفت که در کشور ایران به دلایل مذهبی، جراحی ختنه به والدین توصیه می شود زیرا در بزرگسالی و یا در زمانی که به علت مشکلی نیاز به معاینه داشته باشد، فرد دچار سرخوردگی و مشکلات می شود. بهتر است والدین نگران این قضیه نباشند و در انتخاب پزشک حاذق جهت جراحی ختنه، دقت لازم را داشته باشند تا از ایجاد این عوارض در کودکانشان جلوگیری شود. متاسفانه در روستاها، امروزه هم مانند زمان گذشته این کار مهم را به افراد غیرمتخصص نظیر آرایشگر و … که با روش غیراستریل و خانگی انجام می دهند، می سپارند. توصیه می شود حتما به جراح اورولوژیست برای جراحی ختنه مراجعه شود و این عوارض نابخشودنی و مادام العمر پیش نیاید.
در پایان نکته ی دیگری که باید متذکر شد این است که تبلیغاتی مبنی بر جراحی ختنه با لیزر وجود دارد که اصلا چنین روشی وجود ندارد و همان استفاده از کوتر برای سوزاندن را به عنوان لیزر معرفی می کنند که به وسیله ی برق، گرمایی را ایجاد می کنند و متاسفانه اکثر کوترها، مونوپولار هستند که با ایجاد سوختگی ممکن است قسمت زیادی از آلت کودک را بسوزاند و سیاه کند بنابراین به علت حساسیت بسیار بالای آلت تناسلی به هیچ عنوان استفاده از کوتر برای ختنه توصیه نمی شود و امید است والدین فریب تبلیغات استفاده از لیزر در ختنه را نخورند.
دنهایتا انجام ختنه برای ک.دکان کشور ما توصیه می شود ولی توسط فردی که مهارت، تخصص و علم کافی در این زمینه داشته باشد و بهترین روش، همان طور که قبلا هم ذکر شد، روش ختنه ی جراحی یا همان سنتی می باشد.
