با وجود اینکه اغلب مبتلایان به سنگ‌های کلیه را بزرگسالان و افراد بالغ تشکیل می‌دهند، ولی جالب است بدانید که سنگ کلیه در زمان کودکی حتی در زمان نوزادی و جنینی نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. اگر به دنبال اطلاعات پیرامون سنگ کلیه در نوزادان هستید و می‌خواهید با علل ایجاد سنگ‌های کلیه در زمان نوزادی آشنا بشوید، توصیه می‌کنیم تا تا انتهای این مقاله همراه دکتر عاملی باشید.
مقدمه:
سنگ‌های کلیه در زمان جنینی نیز می‌تواند تشکیل شده باشد. لذا ممکن است که ما با نوزادانی مواجه شویم که سنگ کلیه دارند. برخورد ما با کودکانی که دچار سنگ کلیه هستند، با نوزادانی که دچار سنگ کلیه هستند باید با ظرافت و دقت بیشتری همراه بشود. حتماً بایستی مسیر تشخیص علت ایجاد سنگ کلیه در زمان نوزادی با وسواس بیشتری پیگیری بشود. در مورد نوزادانی که سنگ کلیه دارند و دچار علائم شده‌اند پزشک نبایستی اقدامات خود را صرفا به اقدامات درمانی که منجر به دفع سنگ بشود محدوده بکند. بلکه بررسی‌های لازم جهت علت‌یابی در مورد سنگ‌های کلیه کودکان بایستی مدنظر قرار بگیرد. اگر نوزاد و کودکی دارید که سنگ کلیه دارد، برای بررسی‌های دقیق‌تر و درمانهای تخصصی‌تر و روش‌های پیشگیری مطمئن حتما با یک متخصص اورولوژی مشورت کنید. از آنجا که اکثر نوزادان مبتلا به سنگ کلیه دچار مشکلات ژنتیکی اختلالات ساختاری هستند این مشورت تخصصی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
آمار:
مطالعات متعدد نشان می‌دهد که بروز سنگ‌های کلیه در زمان کودکی ۱۰ درصد میزان بروز آنها در بالغین می‌باشد و از این میزان بیست در صد در زمان نوزادی اتفاق می‌افتد
نوزادان و سنگ کلیه:
نوزادان مبتلا به سنگ کلیه دچار چه علائم و نشانه‌هایی می‌شوند؟
نوزادان مبتلا به سنگ کلیه معمولاً دچار بی‌قراری‌های غیرقابل توجیه هستند. خیلی از خانواده‌ها ابراز می‌کنند که نوزاد مبتلا به سنگ کلیه داشته‌اند و تا مدت‌ها به اشتباه بی‌قراری‌ها را به کولیک‌های دوره شیرخوارگی ارتباط می‌دادند. به همین دلیل باز هم تاکید می‌کنیم که اگر نوزادی دارید که دچار بی‌قراری‌ها یا گریه‌های بدون توجیه می‌شود حتماً با متخصص مربوطه مشورت کنید و از به کار بردن روش‌های سنتی برای بهبود بی‌قراری‌ها بپرهیزید. نوزاد ممکن است هنگام ادرار کردن، درد و ناراحتی خود را به صورت گریه، بی‌قراری نشان دهد. در نتیجه آگاهی وهشیاری والدین برای کشف نوزادانی که مبتلا به سنگ کلیه می‌باشند مشهود است.
نوزادان شیرخواری که در سن و سالی هستند که قادر به بیان درد خود نیستند، معمولاً دچار نشانه‌های زیر می‌شود:
- کودکان تکرر ادرار دارند، مثلاً نوزادان پوشک خود را به دفعات خیس می‌کند.
- ابتلا به عفونت‌های ادراری مکرر.
- تهوع و استفراغ.
- – ادرار قرمز، قهوه‌ای تیره و صورتی رنگ که پوشک را آلوده کرده است ممکن است مادر را نگران کرده باشد.
- – نوزاد ممکن است به دفعات زیاد ولی با مقادیر اندک ادرار بکند.
- سنگ‌های کلیه می تواند باعث بروز تب و لرز، کسالت، خواب آلودگی و کاهش اشتها در نوزادان در صورت وقوع عفونت ادراری بشوند. در کودکانی که قادر به بیان درد و ناراحتی خود هستند علاوه بر علائم فوق ابراز درد در پهلو، پشت، پایین دنده‌ها، درد هنگام ادرار کردن و درد منتشر به کشاله‌های ران نیز اضافه می‌شود.
علل ایجاد سنگ کلیه در نوزادان چیست؟
دسته اول مشکلات متابولیک:
مشکلاتی که می‌توانند باعث شوند که سطوح مواد تشکیل دهنده سنگ‌ها مثل اگزالات، سیستین، کلسیم در ادرار بیشتر شود و بدین ترتیب تشکیل سنگ افزایش یابد.
یکی از بیماری‌هایی که باید به آن اشاره بکنیم بیماری فیبروز کیستیک می‌باشد. در فیبروز کیستیک در روده جذب نادرست بعضی از ترکیبات اتفاق می‌افتد و در نهایت باعث تجمع بیش از مقدار مقدار طبیعی اگزالات در ادرار می‌شود و بدین ترتیب نوزاد مستعد تشکیل سنگ‌های کلیه خواهد بود.
هایپراگزالیوری، هایپرکلسیوری، هایپرسیستینیوری از مشکلاتی هستند که می‌توانند زمینه ژنتیکی داشته باشند و منجر به ابتلای نوزادان به سنگ کلیه بشوند.
نوزادان مبتلا به ناهنجاری های سیستم عصبی:
- اسپینابیفیدا
- مشکلات نوروژنیک مثانه
به طور کلی کودکانی که به ناهنجاری‌های لوله عصبی مبتلا می‌شوند، این ناهنجاری‌ها بر روی عملکرد نرمال مثانه‌شان تاثیر گذاشته است و تاخیر در دفع ادرار دارند. این مشکل باعث خواهد شد که به علت توقف بلند مدت ادرار در مجاری ادراری ریسک تشکیل سنگ افزایش یابد.
افزایش ابتلاء به عفونت های کلیه و مجاری ادرار که به دنبال تخلیه غیرنرمال و تخلیه غیرکامل و تأخیری مثانه اتفاق می‌افتد نیز در این کودکان شایع است.
ناهنجاری های ساختاری ناهنجاری های آناتومی
مثلاً به عنوان مثال نوزادانی که ساختار مجرای ادراری آنها غیر طبیعی می باشد جریان ادرار داخل این مجاری آهسته‌تر بوده، تخلیه ادرار با وقفه ایجاد می‌شود. رسوب مواد تشکیل دهنده سنگ‌های کلیه در مناطق مختلف مجرای نابهنجار اتفاق می‌افتد و ریسک تشکیل سنگ ادراری افزوده می شود.
اختلالات ژنتیکی
سنگ های سیستینی معمولاً در بستری اختلال ژنتیکی خاص ایجاد می‌شود که به دنبال آن ماده‌ای به نام سیستین از کلیه و ادرار نشت پیدا می‌کند.
از سایر علل به اختلالات تیروئید و بیماری‌های کلیه مانند کلیه پلی کیستیک اتوزومال مغلوب می‌توان اشاره کرد
در این نوع بیماری پلی کیستیک کلیه، علائم کمی بعد از تولد ظاهر می‌شود و گاهی هم ممکن است علائم در کودکان تا اواخر کودکی یا حتی از ابتدای بلوغ نیز به تعویق افتاده باشد. یکی از عوارض کلیه پلی کیستیک می‌تواند تشکیل سنگ کلیه باشد. گفته می‌شود اشکال در روند تشکیل کامل کلیه‌ها به همراه مشکلات ژنتیکی می‌تواند باعث ایجاد کلیه پلی کیستیک در جنین شود. تشخیص معمولاً در هفتاد درصد مواقع در دوره جنینی قبل از تولد و توسط سونوگرافی داده می‌شود.
در صورت بروز علائم زیر مراجعه فوری به پزشک متخصص الزامی است:
- وجود سنگ ادرار در نوزادی به همراه شرح حال مثبت مشکلات و بیماری‌های کلیوی در بستگان درجه اول.
- بی‌اشتهایی غیرقابل توجیه نوزاد
- – بی قراری غیرقابل توجیه نوزاد
- – وجود خون در ادرار به همراه ادرار بد بو تب و لرز و خواب آلودگی و تهوع استفراغ
در موارد فوق نوزاد و شیرخوار باید سریعاً توسط اورولوژیست با تجربه ویزیت و بررسی شود.
تشخیص سنگ کلیه نوزادان:
با توجه به شرح حال ارائه شده توسط والدین، پزشک از عکس ساده شکم و لگن به همراه و سونوگرافی استفاده خواهد کرد. در موارد نادری ممکن است پزشک از سی‌تی‌اسکن نیز کمک بگیرد. سی‌تی‌اسکن به پزشک شما موقعیت و سایز دقیق‌تری از سنگ کلیه و مجاری ادرار را خواهد داد. توصیه می‌کنیم که اگر شما در پوشک نوزاد خود سنگی را مشاهده می‌کنید حتماً آن را در یک کیسه پلاستیکی تمیز قرار دهید و در اولین جلسه آن را برای انجام آنالیز و بررسی‌های دقیق‌تر به پزشک متخصص تحویل دهید. تجزیه و تحلیل ترکیبات تشکیل‌دهنده سنگ به همراه آزمایش‌های خون و بررسی مشکلات وراثتی همه و همه به پزشک و خانواده کمک می‌کند که در مسیر صحیح در جهت تشخیص و درمان سنگ کلیه نوزاد و شیرخوار حرکت کنند.
درمان سنگ کلیه نوزادان:
اینکه چه روشی به عنوان روش برتر درمانی برای سنگ کلیه نوزادان و شیرخواران انتخاب می‌شود به اندازه سنگ، محل قرارگیری و هم‌چنین ترکیب و تعداد سرنگ‌های کودک شما بستگی دارد. در اغلب موارد خود به خود و بدون نیاز به درمان تخصصی دفع می‌شود. گاهی لازم است پزشک دارو خاصی را تجویز بکند که به دنبال مصرف آن دفع سنگ تسریع شود و یا احتمال دفع خود به خودی سنگ افزایش یابد. در مواردی هم ممکن است با توجه به جواب آنالیز سنگ دفع شده و آزمایش‌های خون و ادرار و یا بیماری زمینه‌ای کودک شما، داروها و درمانهای خاصی لحاظ شوند. اگر درمانهای دارویی فوق کارساز نباشد، نیاز به استفاده از روش‌های تخصصی و فوق‌تخصصی برای خارج ساختن سنگ به منظور حفظ کلیه کودک شما خواهد بود. این روش‌ها کاملاً روش‌های فوق‌تخصصی هستند و تاکید ما بر این است که حتماً توسط پزشکان فوق‌تخصص با تجربه و آموزش دیده در این زمینه انجام شوند.
