سنگ کلیه از مشکلات و اختلالات شایع در بین مردم کشور ما محسوب می‌شود.
اکثر سنگ‌ها به علت رسوب ادرار غلیظ و حاوی املاح با غلظت بالا می‌باشد. سنگهای کلیه تا زمانی که از جای خود حرکت نکرده و جابه‌جا نشوند غالباً علامتی ایجاد نمی‌کنند. این را بدانید که اگر سنگ کلیه دارید اگر به موقع تشخیص و درمان صحیح برای سنگ کلیه‌تان از هر نوعی که باشد انجام بشود باعث ایجاد آسیب به بدن و دستگاه ادراری و کلیه‌ها نخواهد شد. انواع مختلفی از سنگ کلیه وجود دارد که ما قصد داریم در ادامه این مقاله پیرامون آنها صحبت کرده وعلائم ابتلا به سنگ کلیه را برای شما توضیح بدهیم.
انواع سنگ های کلیه کدامند؟
اینکه چرا می‌خواهیم انواع سنگهای کلیه را به شما معرفی کنیم علتش این است که آگاهی پیدا کردن از نوع و جنس سنگهای کلیه باعث می‌شود تا علت تشکیل سنگ‌ها را درک کنیم و به این ترتیب راه‌های مناسب برای راه اساسی برای جلوگیری از تشکیل مجدد آنها را انتخاب کنیم. به همین دلیل است که اغلب پزشکان بعد از خارج ساختن سنگهای کلیه به روش‌های مختلف و یا زمانی که شما بعد از سنگ‌شکن‌ها را به طور خودبه‌خودی در دفاع از آهنگ ریزه از ادرار دارید از شما می‌خواهند که نمونه سنگ دفع شده را حتما به آزمایشگاه معتبر تحویل بدهید تا جنس و نوع ترکیبات سنگ کلیه‌تان، در آنالیزهای تخصصی آزمایشگاهی مشخص بشود.
در اتاقم با هم به طور خلاصه انواع سنگهای کلیه را مرور می‌کنیم. در واقع آنچه که ترکیب غالب سنگ کلیه شما را تشکیل می‌دهد به عنوان نوع سنگ معرفی می‌شود.
گروه اول سنگ های کلسیمی:
دسته را به عنوان شایع‌ترین سنگهای کلیه می‌شناسیم. جنس اغلب سنگهای این گروه عضلات کسیم می‌باشد. در مواد غذایی که ما مصرف می‌کنیم مانند سبزیجات، میوه‌ها، آجیل‌ها و همچنین کاکائو و شکلات‌هایی که روزانه می‌خوریم ماده‌ای طبیعی به نام اگزالات وجود دارد.از این خوراکی‌ها که بگذریم افرادی که خودسرانه دوزهای بالایی از ویتامین دی را به صورت خوراکی یا تزریقی دریافت می‌کنند یا افرادی که جراحی‌های گوارش خاصی انجام داده‌اند دارای غلظت کلسیم و اگزالات بالاتری در ادرارشان خواهند بود که منجر به رسوب نمک و تشکیل سنگ کلسیم اگزالات خواهد شد. معمولاً نمک‌های اگزالات، شایع‌ترین فرم‌های کلسیمی کلیه می‌باشند. ولی گاهی در افرادی که داروهای ضد تشنج مانند توپیرامات مصرف می‌کنند یا به علت بعضی بیماری‌های متابولیک ممکن است شاهد تشکیل نمک‌هایی از جنس فسفات کلسیم باشیم.
گروه دوم سنگهای اسید اوریکی:
اگر شما فردی هستید که در طول روز آب و مایعات کمی مصرف می‌کنید و یا به دلایل مختلف مانند فعالیت بدنی و ورزش در هوای گرم دچار تعریق فراوان می‌شوید و یا دچار اسهال و استفراغ طول کشیده هستید و به این ترتیب آب فراوان از بدن‌تان دفع می‌شود آگاه باشید که در معرض ابتلا به سنگهای اسید اوریکی قرار دارید. همچنین افرادی که رژیم و روزانه و مصرفی آنها سرشار از پروتئین است، افرادی که به بعضی از بیماری‌های متابولیک مبتلا هستند هم در قیاس با افراد دیگر جامعه ریسک بالاتری برای ابتلا به سنگهای اسید اوریکی خواهند داشت.
گروه سوم سنگهای عفونی یا سنگهای استرووایتی:
اگر آزمایشگاه سنگ‌ها شما را سنگ استروایتی گزارش کرده باشد، یعنی این سنگ در زمینه یک عفونت ایجاد شده است. این سنگ‌ها ویژگی‌های خاصی دارند. مثلاً امکان دارد که خیلی سریع رشد می‌کنند و معمولاً دارای سایز بزرگ می‌باشد. لذا معمولاً افرادی که دچار این سنگ‌ها هستند به دلیل اینکه سنگ‌شان حرکت نکرده علائم بالینی کلاسیک سنگ کلیه را چندان بروز نمی‌دهند.
گروه چهارم سنگهای کلیه سنگهای سیستینی هستند:
غالباً برای تشکیل این نوع سنگ‌ها فرد مبتلا باید یک اختلال به راستی ژنتیکی داشته باشد. به دنبال این اختلال ژنتیکی فرد مبتلا بیش از حد معمول ماده شیمیایی به نام سیستین را در ادرارش دفع می‌کند. گودی سنگ‌ها به علت وجود اختلال ژنتیک شایع می‌باشد.
هال ک گروه‌ها و انواع سنگهای کلیه را با هم مرور کردیم، بهتر است در مورد تظاهرات و علائم بالینی ابتلا به سنگ کلیه با هم صحبت کنیم.
علائم سنگهای کلیه چیست؟
سنگهای کلیه که به علت تقلید مواد شیمیایی در ادرار در کلیه تشکیل می‌شوند، تا زمانی که حرکت نکرده باشند و ثابت در محل باقی مانده باشند معمولاً هیچ علامت و نشانه‌ای در فرد مبتلا را ایجاد نمی‌کنند. ولی زمانی که سنگ در کلیه جابه‌جا می‌شود به سمت حالب حرکت می‌کند، از این زمان است که مشکلات علائم شروع به تظاهر خواهد کرد. حالت یا میزنای لوله‌ای است با جداره داخلی و مخاطی که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کند. دردهای بسیار شدید و متناوب از علائم شایع سنگ کلیه رسد، که فرد آنها را در پهلو، پشت، ناحیه بالای کمر و پایین شرکت ممکن است احساس کند. این درد معمولا پایین‌تر از لبه دنده‌ها هم ممکن است حسب شود تیر کشیدن در ناحیه پایین شکم و کشاله ران شایع است. زمانی که سنگ شروع به جابه‌جایی و حرکت می‌کند شما ممکن است دچار یک یا چند مورد از علائم زیر بشوید:
– ممکن است موقع دفع ادرار احساس سوزش داشته باشید.
– ممکن است درد و ناراحتی هنگام دفع ادرار وجود داشته باشد.
– وجود خون واضح در ادرار یا دفع ادرار به رنگ صورتی قرمز یا قهوه‌ای شایع است.
– ادرار بد بو (در صورت وجودUTI ).
– ادرار کف‌آلود در صورت وجود عفونت مجاری ادراری یا یو تی آی.
– تهوع و استفراغ
– تکرر ادرار که معادل این است که فرد مبتلا به طور مکرر نیاز به دفع ادرار پیدا کند.
– افزایش دفعات دفع ادرار و کم شدن حجم در هر نوبت ادرار.
– تب و لرز و بی‌اشتهایی. این علائم معمولا در هنگام وجود عفونت هم‌زمان می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های درد سنگ کلیه این است که فرد مبتلا ذکر می‌کنند این است که شدت درد و همچنین ناحیه احساس درد متغیر است. این شکایت را می‌توان این‌گونه توجیه کرد که احتمالاً و با جابه‌جا شدن سنگ و تغییر موقعیت سنگ در حالب یا در مجرای ادرار ممکن است کیفیت و شدت درد تغییر کند.
چرا افراد به سنگ کلیه دچار می‌شوند؟
با توجه به توضیحاتی که در مورد انواع سنگهای کلیه در قسمت‌های قطع ارائه کردیم، محتمل است که اکنون همگی می‌توانیم بگوییم که برای تشکیل سنگ کلیه یک علت مشخص واحد و مشترک در همه افراد مبتلا به وجود نخواهد داشت. لیکن ریسک فاکتورهای عوامل مستعد کننده یا فاکتورهای خطری را می‌توان برشمرد کریش که ابتلا به سنگ کلیه را در فرد افزایش می‌دهد. شایع‌ترین ریسک فاکتور کم‌آبی بدن به دلایل مصرف کم یا دفع بیش از حد آب از بدن است. کم آبی بدن یا دهیدراتاسیون، با غلیظ شدن ادرار، یعنی کاهش محتوای مایع ادرار همراهی دارد. در ادرار غلیظ احتمال رسوب نمک‌ها و املاح ادراری افزایش پیدا می‌کند. شایع‌ترین نمکی که ممکن است رسوب پیدا بکند عبارت است از اگزالات کلسیم و سنگ های اسید اوریکی. یکی دیگر از عوامل مستعد کننده، کاهش ترکیباتی است که چسبیدن مولکول‌ها به هم و کریستالیزه شدن املاح ادرار را کنترل می‌کند.
چاقی و داشتن اضافه وزن مرد بودن افزایش سن، مصرف فراوان فرآورده های غذایی آماده که محتوای نمک زیاد دارند، مصرف نمک‌های سدیم و عوامل دیگر از فاکتورهای افزایش احتمال ابتلا به سنگ کلیه محسوب می‌شود.
سخن پایانی
سنگ کلیه به عنوان یکی از شایع‌ترین مشکلات افراد جامعه ما، انواع مختلفی از نظر ترکیبات شیمیایی دارد. سنگهای اگزالات کلسیم، سنگهای اسید اوریکی، سنگهای عفونی و سنگهای سیستینی انواع سنگهای کلیه را تشکیل می‌دهند. که آنالیز سنگ دفع شده در آزمایشگاه‌های معتبر این امکان را به پزشک شما می‌دهد که با شناخت نوع و جنس سنگ شما راه‌های پیشگیری از ابتلای مجدد را به شما بیاموزد. سنگ تشکیل شده در کلیه زمانی که شروع به حرکت و جابجایی می‌کند علائم نظیر دردهای شکمی، درد پهلو، در کمر، در های پایین شکم، چه کاری در کشاله ران منتشر می‌شود را ایجاد می‌کند. وجود تهوع و استفراغ، تکرر ادرار، سوزش، درد ناراحتی هنگام دفع ادرار و دفع خون در ادرار یا تغییر رنگ ادرار می‌تواند از علائم شایع ابتلا به سنگ کلیه‌ای باشد که در حال حرکت است. پس توصیه می‌شود که اگر خود یا نزدیکان شما دچار علائم فوق هستید قبل از خود درمانی حتما در اولین فرصت به ارولوژیست با تجربه مراجعه کنید تا دچار عوارض جدی مانند عفونت های کلیه ( که با کاهش فانکشن نرمال کلیه همراه خواهند بود)، نشوید.
