زگیل تناسلی چیست و چگونه درمان میشود ؟

امروزه، اپیدمیولوژیست ها، بر این عقیده اند که زگیل تناسلی شایع ترین بیماری منتقله ی جنسی محسوب می شود. با توجه به آمار مراجعه ی این بیماران به مطب و کلینیک ها، زگیل تناسلی شیوع بسیار بالایی در بین بیماری های مقاربتی جنسی دارد ولی متاسفانه آمار دقیقی از آن در کشور ما در دسترس نیست.

شیوع زگیل تناسلی مناطق مختلف کشور یکسان است و تفاوت چشمگیری ندارد البته اعدادی که در صفحات مجازی و اینستاگرام ذکر می شوند، کاملا غلط می باشد ولی به طور یقین شایع ترین بیماری منتقله جنسی می باشد.

عامل ایجادکننده بیماری، ویروسی به نام HPV(Human papilloma virus)  است که با ویروس هایی مانند ایدز، هپاتیت و تبخال تناسلی فرق دارد. در زگیل تناسلی برخلاف بیماری های ذکرشده، رشد سلولی در ناحیه ی درگیر رخ می دهد که به صورت پاپول های ریز در ناحیه ی تناسلی رشد می کند. از لحاظ جنسی، هم در آقایان و هم در خانم ها شیوع بالایی دارد با این تفاوت که در آقایان خطر سرطان زایی کمتر است ولی در خانم ها سرطان گردن رحم، رحم، واژن و ناحیه ی تناسلی خیلی بیشتر است.

بیش از صد نوع ویروس HPV شناخته شده است. نوع ویروس در آقایان اهمیت پایین تری دارد زیرا در کشور ما با توجه به اینکه ختنه به صورت روتین انجام می گیرد، احتمال سرطان آلت تناسلی و مجرا در آقایان ناچیز است بنابراین انجام تست و تعیین نوع HPV لازم نیست اما در خانم ها چون خطر سرطان رحم و گردن رحم به نسبت جامعه عادی بالاتر می رود معمولا تست HPV انجام می شود. هزینه این تست بالا و در حدود 500 هزار تا 2 میلیون تومان می باشد.

زگیل تناسلی تیپ های مختلفی دارد، در خانم ها تیپ های 16 و 18 دو نوع شایع سرطان زا می باشد، و تیپ 6 شایع ترین نوع زگیل تناسلی در خانم ها و آقایان می باشد. تیپ 6 و 11، دو نوع خوش خیم بیماری HPV محسوب می شوند. امروزه در کتب متخصصین زنان و زایمان، انجام تست HPV ضرورتی توصیه نمی شود و تشخیص بالینی با اسکرینینگ و انجام تست پاپ اسمیر سالانه انجام می گیرد.

همان طور که ذکر شد، ابتلا به زگیل تناسلی به معنای ابتلا به سرطان های سیستم ادراری نیست و احتمال سرطان زایی آن کمتر از 10% است حتی در خانم ها با تیپ های 16 و 18 که از انواع سرطان زا محسوب می شود و اگر به موقع تشخیص داده شود، شاید با درمان دارویی و سوزاندن ساده مشکل برطرف شود و نیازی به تخلیه ی رحم و واژن نباشد بنابراین نباید ترس و استرسی مبنی بر ابتلا به سرطان داشته باشند ولی این ترس نباید مانع از رعایت بهداشت در مقاربت جنسی شود و باعث رشد روزافزون بیماری در جامعه شود.

شناخته شده ترین راه انتقال ویروس زگیل تناسلی، انتقال جنسی با فرد مبتلا به این ویروس و یا تماس مستقیم با منطقه ی پوستی درگیر می باشد در نتیجه انتقال این بیماری معمولا بر اثر روابط جنسی است ولی ممکن است عوامل غیرجنسی دیگری مانند استخر، توالت های عمومی، پوشیدن لباس ورزشی شخص دیگر و تیغ آلوده در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند، پس تصور انتقال این بیماری فقط از راه جنسی مردود است.

نمونه برداری در تشخیص زگیل تناسلی، ضرورتی ندارد و تشخیص این بیماری، بالینی و توسط متخصص اورولوژی و پوست که ضایعات متعدد بیماران را دیده و با چشم به طور قطع آن را تشخیص می دهند، صورت می گیرد و تست های گران قیمت و بیوپسی لازم نیست مگر در موارد مشکوک به بیماری عفونی دیگر و مقاوم به درمان، انجام بیوپسی و ارسال به پاتولوژی ضروری است تا زیر میکروسکوپ تشخیص داده شود. زمانی که زگیل زخمی ایجاد شده و تغییر رنگ خاصی داده است و از شکل حالت نرمال خود خارج شده است، پزشک تصمیم به نمونه برداری می گیرد و به آزمایشگاه ارسال می کند تا تشخیص قطعی شود.

یکی از مواردی که باید به مردم آموزش داده شود، عدم درمان های خانگی است. گاهی اوقات، بعضی بیماران با توصیه ی افراد غیر متخصص، اقدام به خراش زگیل ها با تیغ می کنند و از اینکه باعث انتشار ویروس به بقیه ی نواحی می شود، اطلاع ندارند. استفاده از سرکه ی سیب و اسید ها شاید به طور موقت باعث بهبود شود اما دیر یا زود باعث عود بیماری می شود و کاملا برگشت پذیر است. بیمارها باید بدانند که مصرف دارو های گیاهی و درمان های خودسرانه و غیر علمی تاثیری بر روند بهبودی ندارد همچنین برای از بین بردن  مو های زاید ناحیه ی تناسلی نباید از تیغ استفاده کرد، تیغ با شیارهای پوستی و زخم هایی که ایجاد می کند، می تواند باعث گسترش ویروس در تمام نواحی آن قسمت شود و تعداد ضایعات چندین برابر قبل می شود. توصیه ی قطعی برای این مورد این است که از کرم و پودر های موبر استفاده شود.

تا کنون درمان های زیادی برای زگیل ناحیه تناسلی و نواحی غیرتناسلی معرفی شده است از جمله دارو های موضعی و درمان جراحی. ولی دقت شود که داروی خوراکی برای زگیل تناسلی وجود ندارد. تبلیغات در زمینه ی بعضی از قارچ ها و دارو های خوراکی  کاملا بی اساس و پوچ است و هیچ کمکی به بیمار نمی کند و باعث تحمیل هزینه های مالی می شود. دارو های تقویت کننده سیستم ایمنی می تواند مفید باشد و از گسترش آن جلوگیری کند اما درمان مناسبی برای زگیل تناسلی نمی باشد. توجه داشته باشید که بهترین و اصلی ترین راه درمان زگیل تناسلی، درمان های موضعی می باشد. در دنیا درمان دارویی برای زگیل تناسلی وجود ندارد.

گاهی اوقات بعضی از اسید ها و محلول پادوفیلین با درصد های مختلف برای درمان این ضایعات استفاده می شود، مشکلی که این محلول ها و اسید ها دارند این است که برای منطقه ی وسیعی از پوست استفاده می شود، به دلیل جذب آنها از ناحیه ی پوست باعث مسمومیت با این دارو ها می گردد و اگر در میزان کم هم باشد، اثربخشی مناسبی نخواهد داشت و زگیل از بین نخواهد رفت در نتیجه استفاده از این محلول ها منسوخ شده است. از بین درمان های جراحی، روش هایی مانند کرایوتراپی، لیزر درمانی، بیوپسی و برداشتن زگیل به روش جراحی توصیه می شود. روش های جراحی برای برداشتن زگیل ها و ضایعات دیگر، می تواند با بی حسی موضعی انجام گردد البته اگر تعداد ضایعات و زگیل ها زیاد باشد، به دلیل افزایش میزان استفاده از داروی بی حسی می تواند مخاطره آمیز باشد.

به طور کلی، دو روش اصلی توصیه شده برای درمان زگیل تناسلی، کرایوتراپی و لیزر درمانی می باشد. در روش لیزر، به وسیله ی گرما زگیل از بین می رود که روشی جدید و تا حدودی موفقیت آمیز است ولی مشکلی که در آن وجود دارد این است که بخارات حاصل از سوزاندن آن، ممکن است در راه های هوایی بیمار و پزشک نفوذ کرده و به راحتی می تواند باعث گسترش ویروس و ایجاد زگیل در این نواحی شود که خطرناک است و توصیه نمی شود.

در حال حاضر، بهترین درمان برای زگیل تناسلی کرایوتراپی یا فریز ضایعه است. کرایوتراپی معمولا با نیتروژن یا همان ازت مایع (دمای 187- درجه ی سانتی گراد) انجام می شود. زمانی که کرایوتراپی انجام می شود، زگیل ها و ضایعات در همان لحظه از بین نمی روند و طی روز های آتی بعد از انجام کرایوتراپی به تدریج ضایعات از بین می روند. در روز های اول و دوم، ناحیه ی کرایوشده سیاه و متورم شده و مانند سوختگی، تاول می زند و بعد تاول به صورت زخم درآمده و حدودا بیست روز تا یک ماه طول می کشد که زخم ها بهبود یابد و اثری از زگیل باقی نماند.

در هر دو روش کرایوتراپی و لیزردرمانی فقط در ناحیه ای که زگیل سوزانده شده است، پوست مقداری کم رنگ تر خواهد شد که لازم است این مورد، قبل از درمان به بیمار توضیح داده شود. کرایوتراپی در مطب انجام می گردد و نیازی به بیهوشی ندارد و نهایتا با استعمال مقداری اسپری لیدوکایین در موضع، درد بیمار حین انجام کرایوتراپی کمتر می شود. درد و سوزش فقط در لحظه ی فریز کردن است و این درد برای بیمار قابل تحمل می باشد. بنابراین سالم ترین و کم عارضه ترین راه درمان زگیل تناسلی، کرایوتراپی یا فریز می باشد. کرایوتراپی به دلیل اینکه تحمل درد توسط بیمار در حین انجام آن بیشتر است و همچنین عمق سوزاندن آن اگر به شیوه ی صحیح انجام شود، بیشتر می باشد اثربخشی بالایی خواهد داشت. در این روش تعداد مراجعات و هزینه ی درمان کمتر و اثربخشی بیشتراز لیزردرمانی است. در دو روش کرایو و لیزر، به احتمال زیاد به علت سهولت انجام کرایو، عود ضایعات در کرایوتراپی کمتر خواهد بود. نکته ی مهم راجب عود این است که به دلیل عدم آموزش صحیح، این بیماران برای از بین بردن موهای زاید از تیغ استفاده نموده و مجدد بیماری را فعال کنند و یا تماس مجدد با شریک جنسی آلوده داشته و دوباره این بیماری را بگیرند. گاهی اوقات این عود در نواحی دیگری غیر از ناحیه ی تناسلی دیده می شود. توصیه بر این است که بیماران 3 ماه بعد از انجام کرایوتراپی، جهت ویزیت به پزشک معالج خود مراجعه نمایند که اگر عودی وجود داشت، مجدد سوزانده شود.

نکته ی نهایی که باید متذکر شویم، این است که در بعضی وبسایت ها و صفحات مجازی با مطالب غیرعلمی برای فروش محصولات خود سعی بر فریب مخاطبان دارند و ادعا دارند که این بیماری مادام العمر می باشد در صورتی که در کتب علمی (اورولوژی، پوست، زنان، …) این ویروس در صورتی که به موقع و توسط پزشک حاذق تشخیص داده شود و درمان انجام شود، یک سال یا نهایتا یک سال و نیم در محل زنده می ماند و تا زمانی که زگیل های ظاهری نباشد، نه قابل انتقال به شخص دیگر است و نه باقی می ماند و قطعا از بدن فرد خارج می شود در نتیجه بحث مادام العمر بودن آن، کاملا غیرعلمی و اشتباه می باشد و فقط باعث استرس بیماران می شود. بنابراین هدف از مطرح کردن این مبحث توسط سایت ها بیشتر کردن ترس بیمار از این بیماری و فروش داروهای غیراستاندارد و قارچ های چینی و امثال آنها است پس تاکید می کنیم تا زمانی که ظاهر زگیل مشخص نباشد، قابل انتقال نیست.

در مطب اینجانب دکتر مجتبی عاملی (فوق تخصص اندواورولوژی)، با جدیدترین و بهترین روش که همان کرایوتراپی می باشد، زگیل تناسلی با کمترین زمان و مشکل درمان می شود.