سیستوسکوپی

سیستوسکوپی، همان طور که از نامش پیداست یک اسکوپی یا دید با دوربین است. ترکیبی از سیستو و اسکوپی، اسکوپی یعنی بررسی با دوربین و سیستو هم به معنای مثانه می باشد. پس معنی لغوی این روش دیدن مثانه با دوربین می باشد. در این روش، جراج کلیه و مجاری ادراری (اورولوژی) با دوربین ظریفی از راه مجرای ادرار وارد مثانه شده و در این مسیر هم مجرای ادرار و هم تمام فضای مثانه با دقت مشاهده خواهد شد.

در قدیم دستگاه های ابتدایی که برای این روش به کار می بردند ابعاد بسیار بزرگی داشتند و بیمار حتما نیاز به بیهوشی داشت و به دلیل بزرگی دستگاه امکان آسیب به مجرا وجود داشت و در طولانی مدت منجر به تنگ شدن مجرا و مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد شود. اما در حال حاضر با پیشرفت هایی که اتفاق افتاده است سیستوستوسکوپ های جدید بسیار ظریف و کوچک شده اند. حتی سیستوسکوپ هایی بسیار ظریف و کوچک، مخصوص اطفال وجود دارد که از مجرای کوچک اطفال رد شده و به راحتی وارد مثانه می شود و به راحتی می توان مجرا و مثانه کودک را به دقت مشاهده و مورد بررسی قرار داد.

کاربردهای سیستوسکوپی

کاربردهای سیستوسکوپی بسیار زیاد است. به عنوان مثال، در مواردی که نیاز است مجرای ادرار فرد مشاهده و بررسی شود از سیستوسکوپ استفاده می شود، گاهی بعضی بیماران دچار سوزش و تکرر ادرار هستند مزمن هستند یا برخی بیماران کاهش فورس و قدرت ادراری و جریان ادراری دارندو پزشک متخصص شک به تنگی مجرا در این بیماران دارد  و باید مجرای ادرار بیمار به دقت مورد مشاهده و بررسی قرار گیرد.  بیمارانی که سابقه تومورهای مثانه دارند باید هر سه ماه یک بار سیستوسکوپی انجام دهند تا از عدم عود تومور مطمئن شد. گاهی برای بیمارانی که مشکل پروستات دارند، قبل از شروع عمل جراحی برای تعیین روش جراحی سیستوسکوپی انجام می شود.

در سیستوسکوپی بیماران پروستاتی سایز پروستات به دقت مستقیما مشاهده و ارزیابی می گردد و تعیین می شود که برای این بیمار آیا می توان روش جراحی بسته و لیزری پروستات را انجام داد و یا با توجه به ارزیابی به عمل آمده باید جراحی باز انجام شود. دقت  سیستوسکوپی برای این ارزیابی از سونوگرافی و سایر مودالیته های تشخیصی بسیار بیشتر است، در نتیجه در اعمال جراحی بسیار کمک کننده می باشد. همینطور در بیمارانی که به صورت مزمن سال هاست که سوزش ادرار دارند و تکرر ادرار موجب ناراحتی و آزار  آنها می گردد، یا افرادی که دچار بیماری سیستیت بینابینی هستند و بیمارانی که عفونت مکرر مثانه دارند، یا بیمارانی که در سونوگرافی آن ها ادرار باقیمانده زیادی دارند، کاندید جراحی سرپایی سیستوسکوپی می باشند.

تست تشخیصی

یکی از سه تست تشخیصی(سی تی اسکن، سیتولوژی و سیستوسکوپی) برای بیمارانی که خون در ادرار دفع می کنند، چه دفع خونی که با چشم قابل مشاهده است چه خونی که به طور اتفاقی در آزمایش ادرار آن ها دیده شده است، انجام سیستوسکوپی می باشد.  با انجام سیستوسکوپی معمولا علت خون در ادرار قابل تشخیص خواهد بود. این علت ممکن است یک نقص  و مشکل یا توده در مجرا، یا  تنگی مجرا و یا توده و تومور و سنگ مثانه یا مجرا باشد. بنابراین انواع تشخیص ها با دیدن مستقیم با سیستوسکوپ قابل ارزیابی است.

استفاده از سیستوسکوپی

همان طور که در ابتدای بحث ذکر شد در قدیم وسایل پیشرفته نبودند و مشکلات زیادی برای بیمار در بر داشت و دردهایی را باید تحمل می کرد. امروزه دستگاه های سیستوسکوپی بسیار ظریف تر شده اند. جدیدترین و پیشرفته ترین نوع این وسیله که در مطب اینجانب دکتر مجتبی عاملی فوق تخصص اندواورولوژی موجود است سیستوسکوپ فلکسیبل یا انعطاف پذیراست. این سیستوسکوپی در مطب با دوبینی که کاملا قابلیت خم شدن دارد انجام می گردد. اهمیت فلکسیبل بودن این وسیله در این است که باعث می شود در شرایطی که قرار است سیستوسکوپی انجام شود نیازی نیست بیمار در پوزیشن لیتوتومی، یعنی پاهای بیمار بالا بیاید ، قرار گیرد.

بنابراین برای انجام این کار پوزیشن خاصی نیاز نیست و در حالت عادی، به پشت دراز کشیده  به راحتی هم در آقایان و هم در خانم ها قابل انجام است. از آنجایی که این وسیله حالت انعطاف پذیر دارد درد بیمار بسیار کم خواهد بود مانند ورود یک سوند معمولی در مجرا که جنس لاتکس دارد و بیمار را خیلی اذیت نمی کند، با زدن مقداری ژل به دستگاه به راحتی وارد مجرا ومثانه بیمار شده و اصلا نیازی به بیهوشی نخواهد داشت. همین طور دردهای بعد از عمل هم برای بیمار نسبت به روشی که از سیستوسکوپ های فلزی و غیرقابل انعطاف استفاده می شد بسیار کمتر است،خونریزی و عفونت های بعد از عمل بیمار بسیار کمتر می باشد.

فواید سیستوسکوپی

با توجه به مطالب بالا فواید سیستوسکوپ فلکسیبل بسیار زیاد است و از لحاظ تکنیکی وقتی با سیستوسکوپ فلکسیبل وارد مثانه می شویم تمام جهات مثانه قابل بررسی است. با سیستوسکوپ فلزی سقف مثانه وپشت گردن مثانه به راحتی قابل رویت نخواهد بود چون سر سیستوسکوپ های فلزی به راحتی خم نمی شود و باید از لنزهای 30 و 70 درجه و انواع مختلف دیگر استفاده شود ولی در سیستوسکوپ فلکسیبل نوک دستگاه به راحتی تا 180 درجه روی خودش می چرخد و کاملا می تواند به سمت عقب نگاه کند و تمام ابعاد و زوایای مثانه بیمار به دقت مشاهده و بررسی می گردد تا اگر تومور، توده یا سنگی وجود داشته باشد به راحتی قابل تشخیص باشد.

هزینه های سیستوسکوپی

از نظر هزینه هم سیستوسکوپی فلکسیبل، برای بیمار کاملا مقرون به صرفه می باشد چون قابلیت انجام این عمل در مطب وجود دارد و هزینه های اضافی بیمارستان را نخواهد داشت. دستگاه سیستوسکوپی وسیله بسیار گرانی است چون یک تکنولوژی پیشرفته مدرن و برتر در دنیاست و هزینه زیادی را برای پزشک متخصص تحمیل می کند.

اما در عین حال انجام سیستسکوپی در مطب نسبت به انجام عمل سیستوسکوپی در مراکز درمانی و بیمارستان ها و تحت بیهوشی، برای بیماران ارزان تر می شود و بیمار معطلی و اتلاف وقت در بیمارستان ها و کلینیک ها را نخواهد داشت.همچنین در این دوره زمانی که مردم در تمام دنیا با شیوع ویروس کرونا مواجه هستند نگرانی از نظر انتقال بیماری کرونا را نخواهد داشت چون در محیط مطب فقط خود بیمار و پزشک خواهند بود و برخورد و رابطه ای با سایر افراد نخواهند داشت و فاصله اجتماعی به شکل مطلوب رعایت خواهد شد.

برای بیمارانی که به طور مکرر باید سیستوسکوپی انجام دهند مانند بیمارانی که درمان تومور مثانه شده اند و باید هر سه ماه سیستوسکوپی شوند هم از نظر تعداد دفعات زیاد بیهوشی و عوارض داروهای بیهوشی در امان خواهند بود هم از جهت هزینه بسیار ارزانتر و مقرون به صرفه می باشد. بنابراین به بیماران توصیه می شود بررسی از نظر عود تومور را حتما در مطب انجام دهند تا از مزایای آن بهره مند گردند.

استفاده دیگر سیستوسکوپ

استفاده دیگر سیستوسکوپ فلکسیبل در مطب این است که به راحتی می توان سوند دبل جی بیمارانی که جراحی کلیه و مجاری ادراری را انجام داده اند با سیستوسکوپ فلکسیبل در اتاق عمل سرپایی مطب بدون بیهوشی و به راحتی با بی حسی خارج نمود در صورتی که در گذشته خروج دبل جی باید در بیمارستان و تحت بیهوشی انجام می گرفت. از مزایای دیگر این است که اگر جایی نیاز به نمونه برداری داشته باشد می توان در مطب به آسانی انجام داد و برای پاتولوژی ارسال کرد.

در پایان توصیه می کنم سیستوسکوپی در مطب فواید بسیار بالایی برای بیماران داشته و می تواند نگرانی های افراد را از جنبه های مختلف کاهش دهد.